چرا گردن به جلو خم می‌شود و چگونه درمان می‌شود؟

گردن به جلو خم‌شده یا آنچه در زبان عامیانه قوز گردن نامیده می‌شود، یکی از شایع‌ترین مشکلات اسکلتی عضلانی در دنیای امروز است. استفاده طولانی‌مدت از موبایل و کامپیوتر، سبک زندگی کم‌تحرک و وضعیت‌های نادرست بدنی باعث شده این مشکل حتی در سنین پایین هم دیده شود.
گردن به جلو خم‌شده معمولاً به دلیل وضعیت بدنی نادرست و فشار طولانی‌مدت روی عضلات گردن ایجاد می‌شود. شایع‌ترین علت‌ها شامل این موارد است:
استفاده زیاد از موبایل و لپ‌تاپ و نگاه کردن رو به پایین
نشستن یا ایستادن نادرست و قوز کردن شانه‌ها
ضعف عضلات گردن و پشت و کوتاه شدن عضلات جلوی گردن
کار طولانی پشت میز بدون تحرک
دیسک گردن یا آرتروز در برخی افراد
استرس و خستگی مزمن
در این حالت سر به‌تدریج از محور طبیعی ستون فقرات جلو می‌آید و اگر اصلاح نشود می‌تواند باعث درد گردن، سردرد و خشکی شانه‌ها و حتی بی‌حسی دست‌ها شود. خبر خوب اینکه در اغلب موارد با اصلاح عادت‌ها و تمرینات اصلاحی و فیزیوتراپی قابل درمان است. ولی اگر درد شدید، ضعف یا بی‌حسی دست‌ها یا بدتر شدن تدریجی قوز گردن را دارید حتماً برای ارزیابی تخصصی به پزشک مغز و اعصاب یا جراح ستون فقرات مراجعه کنید.

علائم قوز گردن (گردن به جلو خم‌شده) بسته به شدت آن می‌تواند خفیف تا شدید باشد و فقط ظاهری یا همراه با درد و اختلال عملکرد بدن دیده شود. مهم‌ترین علائم عبارت‌اند از:

علائم شایع

جلو آمدن سر نسبت به شانه‌ها
افتادگی و قوز کردن شانه‌ها
درد یا خستگی گردن و شانه‌ها
خشکی و محدودیت حرکت گردن
درد بین کتف‌ها

علائم عصبی و پیشرفته‌تر

سردردهای مزمن (به‌ویژه پشت سر)
گزگز، مورمور یا بی‌حسی دست‌ها
درد تیرکشنده از گردن به شانه یا بازو
ضعف عضلات دست در موارد شدید

علائم عملکردی و عمومی

خستگی زودرس هنگام نشستن یا کار با موبایل
کاهش تمرکز
تنفس سطحی و احساس فشار در قفسه سینه
کاهش اعتمادبه‌نفس به‌دلیل تغییر ظاهر بدن
در بعضی افراد بیرون‌زدگی یا قوز گردن فقط یک مشکل سادهٔ وضعیتی نیست و می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات ساختاری در ستون فقرات باشد. در چنین شرایطی بررسی دقیق توسط پزشک و اقدام به‌موقع برای درمان انحرافات ستون فقرات و گوژ پشتی نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت ناهنجاری و بروز مشکلات جدی‌تر در آینده دارد.

بله، قوز گردن می‌تواند خطرناک باشد. اما میزان خطر آن به شدت و مدت‌زمان و بی‌توجهی به درمان بستگی دارد. اگر در مراحل اولیه باشد و فقط به‌صورت:
تغییر خفیف در وضعیت سر
خستگی یا درد خفیف گردن
ظاهر شود، معمولاً با اصلاح وضعیت بدن و تمرینات اصلاحی قابل درمان است و خطر جدی ندارد. اما در صورت پیشرفت یا مزمن شدن ممکن است خطرناک باشد و عوارض زیر ایجاد شود:
دردهای مزمن گردن و شانه
سردردهای مکرر (به‌خصوص پشت سر)
افزایش فشار روی دیسک‌های گردنی و تشدید دیسک گردن
فشار به اعصاب گردنی که موجب بی‌حسی، گزگز یا ضعف دست‌ها می شود.
خشکی و کاهش دامنه حرکتی گردن
اختلال در تنفس سطحی به‌علت بسته شدن قفسه سینه
تغییرات ساختاری و حتی دائمی در ستون فقرات

کارمندان و افراد پشت‌میزنشین: نشستن طولانی‌مدت با وضعیت نادرست باعث ضعف عضلات گردن و جلو آمدن تدریجی سر می‌شود.
افراد پرمصرف موبایل و تبلت: نگاه مداوم رو به پایین فشار زیادی به مهره‌های گردنی وارد می‌کند و به‌مرور قوز گردن ایجاد می‌شود.
دانش‌آموزان و دانشجویان: مطالعه طولانی و استفاده زیاد از گوشی و نشستن ناصحیح در سن رشد خطر تغییر فرم گردن را افزایش می‌دهد.
افراد کم‌تحرک: بی‌تحرکی باعث ضعف عضلات نگهدارنده گردن و پشت و تشدید ناهنجاری‌های وضعیتی می‌شود.
افراد مبتلا به دیسک یا آرتروز گردن: درد و محدودیت حرکتی باعث اتخاذ وضعیت‌های جبرانی و بدتر شدن قوز گردن می‌شود.
افراد با ضعف عضلات پشت و بین کتف‌ها: این ضعف تعادل عضلانی را بر هم می‌زند و سر به سمت جلو متمایل می‌شود.
افراد دچار استرس و تنش مزمن: استرس باعث جمع شدن شانه‌ها و خم‌شدن ناخودآگاه گردن در طول روز می‌شود.
کودکان با کوله‌پشتی سنگین: حمل وزن زیاد در سنین پایین، الگوی نادرست بدنی و جلو آمدن گردن را به دنبال دارد.

روش‌های تشخیص قوز گردن (گردن به جلو خم‌شده) معمولاً مرحله‌به‌مرحله و بر اساس شدت علائم انجام می‌شوند:
معاینه بالینی و ارزیابی وضعیت بدن
پزشک یا فیزیوتراپیست راستای سر، شانه‌ها و ستون فقرات را بررسی کرده و میزان جلو آمدن سر نسبت به شانه‌ها را ارزیابی می‌کند.
بررسی دامنه حرکتی گردن
حرکات خم و راست شدن، چرخش و خم‌شدن جانبی گردن بررسی می‌شود تا محدودیت حرکتی یا درد مشخص شود.
ارزیابی تعادل و قدرت عضلات
قدرت عضلات گردن، بین کتف‌ها و شانه‌ها و همچنین کوتاهی عضلات جلو گردن و سینه سنجیده می‌شود.
تست‌های عملکردی و وضعیت نشستن
نحوه نشستن و کار با موبایل یا کامپیوتر و الگوهای حرکتی روزمره بررسی می‌شود تا عوامل ایجادکننده قوز گردن مشخص شوند.
عکس‌برداری با اشعه ایکس (رادیوگرافی)
برای بررسی زاویه‌های گردن انحنای ستون فقرات و رد مشکلات ساختاری مانند کیفوز یا آرتروز استفاده می‌شود.
MRI گردن
در صورت وجود درد شدید، بی‌حسی یا ضعف دست‌ها برای بررسی دیسک گردن و فشار بر اعصاب انجام می‌شود.
بررسی عصبی (در صورت وجود علائم عصبی)
در موارد خاص معاینه عصبی یا نوار عصب و عضله (EMG/NCV) برای ارزیابی درگیری اعصاب توصیه می‌شود.

اصلاح سبک زندگی (پایه‌ای‌ترین درمان)

بالا آوردن موبایل تا سطح چشم
تنظیم ارتفاع مانیتور
وقفهٔ حرکتی هر ۳۰–۴۵ دقیقه
خوابیدن روی بالش مناسب گردن

فیزیوتراپی تخصصی گردن

تمرینات اصلاحی و کششی
تقویت عضلات عمقی گردن
اصلاح الگوی حرکتی
درمان دستی (Manual Therapy)
مهم‌ترین و مؤثرترین روش غیرجراحی

تمرینات ورزشی اصلاحی

تمرینات شامل:
جمع کردن چانه (Chin Tuck)
تقویت عضلات بین کتف‌ها
کشش عضلات سینه و جلوی گردن
تمرینات ثبات‌دهنده گردن
(تمرینات باید زیر نظر متخصص آموزش داده شوند)

استفاده از گردن‌بند یا بریس (موقت)

فقط در دوره‌های کوتاه
برای کاهش درد حاد
استفاده طولانی ممنوع

درمان دارویی (در صورت درد)

داروهای ضدالتهاب
شل‌کننده‌های عضلانی
صرفاً درمان علامتی است، نه ریشه‌ای

درمان‌های تخصصی‌تر (در موارد خاص)

تزریق‌های ضدالتهاب
درمان دیسک گردن
جراحی (بسیار نادر، فقط در موارد شدید)

جراحی در قوز گردن فقط در موارد خاص و نادر مطرح می‌شود و زمانی توصیه می‌گردد که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نبوده یا آسیب‌های جدی‌تری وجود داشته باشد. مواردی که ممکن است جراحی لازم شود:
فشار شدید و پایدار بر اعصاب گردن
وجود ضعف پیشرونده دست‌ها، بی‌حسی مداوم، گزگز شدید یا اختلال در مهارت‌های حرکتی.
دیسک گردن پیشرفته یا فتق شدید دیسک
وقتی درد یا علائم عصبی با فیزیوتراپی و درمان محافظه‌کارانه بهبود نیابد.
تغییرات ساختاری ثابت ستون فقرات
مانند کیفوز شدید یا بدشکلی استخوانی که با تمرین و اصلاح وضعیت قابل برگشت نیست.
درد شدید و مزمن مقاوم به درمان
دردی که پس از چند ماه درمان منظم غیرجراحی همچنان کیفیت زندگی را مختل می‌کند.
فشار بر نخاع (میلوپاتی گردنی)
علائمی مثل اختلال در راه رفتن، عدم تعادل، ضعف عمومی یا مشکلات کنترل ادرار فوراً نیاز به بررسی جراحی دارند.

پیشگیری از خم شدن گردن به جلو (Forward Head Posture) کاملاً امکان‌پذیر است و با چند اقدام ساده اما مداوم می‌توان از ایجاد یا پیشرفت آن جلوگیری کرد:
حفظ وضعیت صحیح سر و شانه‌ها در نشستن و ایستادن
تنظیم ارگونومی محل کار (مانیتور هم‌سطح چشم)
بالا آوردن موبایل به سطح چشم، نه خم‌کردن گردن
وقفه حرکتی هر ۳۰–۴۵ دقیقه
انجام منظم تمرینات اصلاحی ساده (مثل Chin Tuck)
کشش روزانه عضلات سینه و گردن
استفاده از بالش مناسب هنگام خواب

گردن به جلو خم‌شده که در زبان عامیانه به آن قوز گردن گفته می‌شود، یکی از شایع‌ترین مشکلات اسکلتی عضلانی در دنیای امروز است. سبک زندگی کم‌تحرک، استفاده طولانی‌مدت از موبایل و کامپیوتر و عادت‌های نادرست بدنی از مهم‌ترین دلایل بروز این مشکل هستند. اگرچه قوز گردن در مراحل اولیه ممکن است فقط با تغییر ظاهر یا درد خفیف همراه باشد اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند به دردهای مزمن گردن، سردرد، فشار بر دیسک‌ها و اعصاب گردنی و حتی اختلالات عملکردی جدی منجر شود.
خبر خوب این است که در اغلب موارد قوز گردن کاملاً قابل اصلاح و درمان بدون جراحی است به‌شرط تشخیص به‌موقع، اصلاح عادت‌های روزمره، انجام تمرینات اصلاحی و فیزیوتراپی اصولی. در کلینیک دکتر سید مصطفی احمدی بهترین جراح مغز و اعصاب در سبزوار تشخیص صحیح و استفاده از درمان‌های غیرجراحی در اولویت قرار دارد و جراحی فقط زمانی مطرح می‌شود که واقعاً از نظر پزشکی ضروری باشد. اگر به‌دنبال درمان اصولی، ایمن و هدفمند قوز گردن و مشکلات گردن هستید مراجعه به پزشک متخصص و با‌تجربه می‌تواند از پیشرفت عارضه و نیاز به درمان‌های تهاجمی جلوگیری کند. برای دریافت نوبت مشاوره می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت اقدام کنید یا با شماره 05144267075 تماس بگیرید.

منابع
my.clevelandclinic.org
houstonmethodist.org