درمان ناهنجاری های مادرزادی در سبزوار با روش‌های نوین جراحی و توانبخشی

دکتر سید مصطفی احمدی فارغ التحصیل دانشگاه تهران یکی از برترین و مجرب ترین پزشکان جراح مغز و اعصاب فعال در سبزوار می باشد. ایشان با سابقه 8 سال کار در زمینه جراحی و کسب تجربه و علم از طریق ارتباط منظم با اساتید صاحب سبک دانشگاه تهران آماده انجام جراحی با کمک به روزترین تجهیزات برای بیماران می باشد که در طی این سال ها توانسته است لبخند رضایت را بر لبان بیماران بسیاری بیاورد.
برای رزرو نوبت می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت در همین صفحه و یا از طریق شماره تماس 05144267075 با مرکز در ارتباط باشید اما به دلیل شلوغ بودن خطوط تلفن پیشنهاد ما به شما رزرو نوبت آنلاین است.

به وجود آمدن هر گونه اختلال یا نقص در ساختار بدن یا عملکرد افراد از زمان تولد یا حتی قبل از تولد اطلاق می‌شود. این اختلال ممکن است به عوامل ژنتیکی، محیطی یا ترکیبی از هر دو برمی‌گردد. برخی از این اختلالات عبارتند از:
شکاف لب و کام: شکاف در لب و کام یکی از شایع‌ترین عارضه های مادرزادی است که ممکن است نیاز به جراحی جهت تصحیح داشته باشد.
بیماری‌های قلبی مادرزادی: شامل نقص‌های ساختاری یا عملکردی در قلب که ممکن است منجر به مشکلات جدی قلبی شود.
سندرم داون یا تریزومی 21: یک اختلال ژنتیکی کروموزومی که باعث تاخیر در رشد فیزیکی و ذهنی فرد می‌شود.
انفصال نخاع: وقوع انفصال نخاع در زمان تولد که منجر به عوارض جسمانی و حتی ناتوانی کامل در برخی موارد می‌شود.
بیماری‌های متابولیک: مشکلات مادرزادی که به علت نقص در فرآیندهای متابولیک بدن ایجاد می‌شود.

این دسته از اختلالات، که تحت عنوان اختلالات لوله عصبی شناخته می‌شوند، در اثر بسته نشدن کامل لوله عصبی جنین در هفته‌های اولیه بارداری ایجاد می‌شوند.
انواع شایع ناهنجاری‌های مغزی و نخاعی
آننسفالی: نوعی اختلال شدید لوله عصبی است که به دلیل بسته نشدن بخش بالایی لوله عصبی ایجاد می‌شود. این مشکل منجر به فقدان بخش بزرگی از مغز، جمجمه و پوست سر می‌گردد. نوزادان مبتلا به آننسفالی معمولاً زنده به دنیا می‌آیند اما به دلیل عدم وجود ساختارهای حیاتی مغزی، قابلیت ادامه حیات بیش از چند ساعت یا روز را ندارند.

اسپاینا بیفیدا: زمانی رخ می‌دهد که بخشی از لوله عصبی در ناحیه ستون فقرات بسته نمی‌شود. این بیماری سه نوع اصلی دارد:
Spina Bifida Occulta، نوع خفیف که بدون بیرون‌زدگی نخاع بوده و ممکن است تنها با یک علامت کوچک روی پوست کمر مشخص شود.
Meningocele، حالتی که پرده‌های نخاع از یک شکاف در ستون فقرات بیرون‌زده‌اند، اما نخاع در جای خود باقی مانده است.
Myelomeningocele، شدیدترین نوع که نخاع و پرده‌های آن از ستون فقرات بیرون می‌زنند و معمولاً با فلج اندام‌ها و مشکلات کنترل ادرار و مدفوع همراه است.

انسفالوسل: اختلالی است که در آن بخشی از مغز و پرده‌های آن از یک سوراخ غیرطبیعی در جمجمه بیرون می‌زند. شدت علائم این بیماری بستگی زیادی به محل و اندازه بیرون‌زدگی دارد. در موارد خفیف، جراحی می‌تواند تا حدی مشکل را برطرف کند، اما در موارد شدید ممکن است ناتوانی‌های عصبی یا رشدی باقی بماند.

هیدروسفالی: به معنای تجمع غیرطبیعی مایع مغزی–نخاعی (CSF) در بطن‌های مغزی است که منجر به افزایش فشار داخل جمجمه می‌شود. در نوزادان، این وضعیت معمولاً باعث بزرگ شدن غیرعادی سر می‌شود و می‌تواند با علائمی مانند مشکلات بینایی، تأخیر رشد شناختی و حرکتی همراه باشد. درمان اغلب شامل کارگذاری شنت برای تخلیه مایع اضافی است.

هولپروسنسفالی: اختلالی است که در آن مغز جلویی جنین به دو نیمکره جدا تقسیم نمی‌شود. این مشکل می‌تواند با درجات مختلفی از نقص های صورت مانند شکاف لب یا کام همراه باشد. شدت علائم از اختلالات خفیف رشدی تا اختلالات شدید مغزی و غیرقابل حیات متغیر است.

تشخیص پیش از تولد به شناسایی زودهنگام نقص‌های مادرزادی مغزی و نخاعی کمک می‌کند و امکان تصمیم‌گیری یا مداخله زودهنگام را فراهم می‌سازد.
سونوگرافی تخصصی (۱۸ تا ۲۲ هفته)
در این بازه، ساختار مغز، نخاع و جمجمه جنین به دقت بررسی می‌شود تا مشکلات لوله عصبی مثل اسپاینا بیفیدا یا آننسفالی تشخیص داده شود.

آزمایش آلفا فتوپروتئین (AFP)
این آزمایش خون مادر در سه‌ماهه دوم بارداری انجام می‌شود. افزایش سطح AFP ممکن است نشان‌دهنده نقص لوله عصبی باز در جنین باشد و در صورت غیرطبیعی بودن نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد.

MRI جنین
روش تصویربرداری دقیق و غیرتهاجمی برای مشاهده جزئیات مغز و نخاع جنین است که معمولاً پس از شناسایی موارد مشکوک در سونوگرافی انجام می‌شود.

درمان پیش از تولد (داخل رحمی)

در برخی مراکز پیشرفته، جراحی اصلاح اسپاینا بیفیدا قبل از تولد انجام می‌شود که می‌تواند عوارض عصبی را کاهش دهد.

درمان پس از تولد

جراحی‌های اصلاحی
این نوع جراحی‌ها با هدف ترمیم نقص‌های ساختاری، جلوگیری از آسیب‌های بیشتر و بهبود عملکرد سیستم عصبی انجام می‌شوند.

جراحی بستن نقص لوله عصبی معمولاً در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از تولد انجام می‌شود تا از عفونت‌هایی مثل مننژیت جلوگیری کرده و نخاع و اعصاب را محافظت کند. به عنوان مثال، در مورد Myelomeningocele، جراح بافت‌های بیرون‌زده را به جای خود بازگردانده و محل را می‌بندد.

جراحی داخل رحمی (قبل از تولد) در مراکز تخصصی، امکان جراحی روی جنین داخل رحم وجود دارد که به کاهش فلج اندام‌ها و بهبود کنترل مثانه و روده کمک می‌کند، اما همراه با خطراتی مثل زایمان زودرس و مشکلات بیهوشی است.

کارگذاری شنت در درمان هیدروسفالی، یک لوله برای تخلیه مایع اضافی مغزی-نخاعی از مغز به حفره شکمی قرار داده می‌شود. این شنت نیازمند مراقبت و پیگیری مادام‌العمر است.

اندوسکوپی و سوم‌ونتریکولوستومی این روش جایگزینی برای شنت است و با ایجاد مسیر جدید تخلیه مایع، خطرات ناشی از شنت را کاهش می‌دهد.

درمان‌های دارویی
برای پیشگیری از عفونت، کنترل تشنج و کاهش فشار داخل جمجمه از داروهای مختلف استفاده می‌شود.

توانبخشی و درمان حمایتی
این مرحله برای افزایش کیفیت زندگی و کمک به استقلال فرد حیاتی است و اغلب طولانی‌مدت است.
فیزیوتراپی: تقویت عضلات، آموزش راه رفتن و جلوگیری از محدودیت حرکتی
کاردرمانی: بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف و توانمندسازی در فعالیت‌های روزمره
گفتاردرمانی: کمک به بهبود گفتار و بلع در صورت نیاز
وسایل کمکی: استفاده از ارتز، ویلچر و تجهیزات کنترل عملکرد مثانه و روده

مدیریت عوارض و پیگیری بلندمدت
شامل بررسی عملکرد کلیه و دستگاه ادراری، پایش رشد ذهنی و حرکتی، انجام تصویربرداری دوره‌ای و حمایت روانی بیمار و خانواده می‌باشد.

مداخلات چندتخصصی
درمان موثر نیازمند همکاری تیمی از متخصصان شامل جراح مغز و اعصاب کودکان، زنان و زایمان، اطفال، فیزیوتراپیست، اورولوژیست، روان‌شناس و مشاور ژنتیک است.

چشم‌انداز آینده درمان‌ها
پیشرفت‌هایی مانند استفاده از سلول‌های بنیادی برای ترمیم بافت عصبی، مهندسی بافت برای جایگزینی اعصاب آسیب‌دیده و به‌کارگیری جراحی رباتیک در حال توسعه‌اند که نویدبخش درمان‌های موثرتر در آینده هستند.

ناهنجاری‌های مادرزادی به‌ویژه اختلالات مغزی و نخاعی، تأثیرات عمیقی بر زندگی کودک و خانواده دارند. این اختلالات که عمدتاً ناشی از نقص در بسته شدن لوله عصبی جنین در مراحل اولیه بارداری هستند، انواع مختلفی مانند آننسفالی، اسپاینا بیفیدا، انسفالوسل، هیدروسفالی و هولپروسنسفالی دارند که هر کدام با علائم و عوارض خاصی همراه‌اند. تشخیص زودهنگام این عارضه ها با استفاده از سونوگرافی تخصصی، آزمایش آلفا فتوپروتئین و MRI جنین امکان‌پذیر است و می‌تواند به برنامه‌ریزی درمانی دقیق‌تر کمک کند. پیشگیری با مصرف اسید فولیک، کنترل بیماری‌های مادر و مشاوره ژنتیک اهمیت زیادی دارد. درمان شامل جراحی‌های اصلاحی پیش از تولد یا پس از تولد، درمان‌های دارویی و توانبخشی طولانی‌مدت است که بهبود کیفیت زندگی و استقلال بیمار را هدف می‌گیرند. مدیریت عوارض، پیگیری منظم و مداخلات تیمی چندتخصصی از دیگر بخش‌های حیاتی روند درمان محسوب می‌شوند. در آینده، استفاده از فناوری‌هایی مانند سلول‌های بنیادی و جراحی‌های رباتیک امیدبخش افزایش اثربخشی درمان‌ها خواهد بود.