چرا جوانان در معرض خطر دیسک کمر قرار دارند؟

دیسک کمر به آسیب یا فرسایش دیسک‌های بین مهره‌ای ستون فقرات گفته می‌شود که می‌تواند منجر به درد، سفتی و اختلال در عملکرد کمر شود. شیوع مشکلات کمر در سال‌های اخیر تغییرات قابل توجهی داشته است. در گذشته، این مشکل عمدتاً مختص افراد مسن و افراد با فعالیت‌های بدنی سنگین یا آسیب‌های مزمن بود. با این حال، امروزه شاهد این هستیم که فتق دیسک بین‌مهره‌ای به طور فزاینده‌ای در میان جوانان و افراد با سنین پایین‌تر نیز دیده می‌شود.
دلایل ابتلای جوانان:
سبک زندگی بی تحرک: نشستن طولانی‌مدت و فعالیت‌های غیرحرکتی فشار زیادی به ستون فقرات وارد می‌کند.
ورزش‌های نادرست: انجام ورزش‌های سنگین بدون نظارت صحیح می‌تواند به کمر آسیب برساند.
استفاده نادرست از بدن و بلند کردن بارهای سنگین: حرکت‌های نادرست و خم شدن‌های مکرر فشار به دیسک‌ها وارد می‌کند.
چاقی و اضافه وزن: چاقی به ویژه در ناحیه شکم فشار زیادی به ستون فقرات وارد می‌کند.
عوامل ژنتیکی: برخی افراد به دلیل ویژگی‌های وراثتی بیشتر مستعد مشکلات کمر هستند.
اختلالات ژنتیکی و بیماری‌های زمینه‌ای: بیماری‌هایی مانند آرتریت یا پوکی استخوان می‌توانند به تخریب دیسک‌ها منجر شوند.
استرس و فشار روانی: استرس به‌تنهایی باعث آسیب فیزیکی دیسک نمی‌شود، اما می‌تواند با ایجاد اسپاسم عضلانی یا تشدید احساس درد، علائم را شدیدتر کند.
عدم توجه به علائم هشداردهنده: نادیده گرفتن علائم اولیه مانند دردهای خفیف می‌تواند مشکلات کمر را تشدید کند.
مشاغل با وضعیت بدنی نامناسب: مشاغل نیازمند نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت و عدم رعایت اصول ارگونومیک می‌توانند به بیرون‌زدگی دیسک منجر شوند.

درد کمر: درد شدید در ناحیه پایین کمر یکی از علائم شایع است. این درد ممکن است به صورت مداوم یا متناوب باشد و با تغییر وضعیت بدن یا بلند کردن اشیاء سنگین تشدید شود.
درد تیرکشنده به پاها: اگر دیسک به اعصاب فشار بیاورد، ممکن است درد به پاها نیز منتقل شود. این درد معمولاً در ناحیه ران، ساق یا حتی انگشتان پا احساس می‌شود و ممکن است با نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت بدتر شود.
بی‌حسی و سوزش در پاها: فشار بر اعصاب می‌تواند باعث بی‌حسی، سوزش یا احساس مورمور در پاها یا انگشتان پا شود.
ضعف عضلانی: ممکن است عضلات پاها ضعیف شوند و قدرت حرکت آن‌ها کاهش یابد. این ضعف می‌تواند باعث مشکلات در راه رفتن یا حفظ تعادل شود.
سفتی و محدودیت حرکت: فرد ممکن است در خم شدن یا چرخاندن کمر با مشکل مواجه شود و احساس سفتی و محدودیت در حرکت کمر داشته باشد.
درد هنگام تغییر وضعیت بدن: درد ممکن است زمانی که فرد از حالت نشسته به ایستاده یا از خواب بیدار می‌شود، بدتر شود.
درد در ناحیه کمر همراه با مشکلات ادراری یا روده‌ای: در موارد نادر، فشار شدید بر اعصاب می‌تواند موجب اختلال در عملکرد مثانه یا روده شود که این امر نیاز به درمان فوری دارد.
در صورتی که این علائم به مدت طولانی ادامه پیدا کنند یا با درد شدید و اختلال در حرکت همراه شوند، مراجعه به پزشک ضروری است.

معاینه بالینی: پزشک ابتدا از طریق معاینه فیزیکی و بررسی تاریخچه پزشکی بیمار به شواهد اولیه بیرون‌زدگی دیسک پی می‌برد. این شامل ارزیابی درد، قدرت عضلات، حساسیت و واکنش‌های عصبی است.
رادیوگرافی (X-ray): این تصویربرداری معمولاً برای مشاهده ساختار استخوانی ستون فقرات و شناسایی مشکلاتی مانند انحرافات یا تنگی کانال نخاعی استفاده می‌شود. با این حال، این روش نمی‌تواند به طور مستقیم دیسک‌ها را نشان دهد.
تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI): یکی از دقیق‌ترین و رایج‌ترین روش‌ها برای شناسایی مشکلات کمر است. این تصویربرداری می‌تواند اطلاعات دقیقی درباره محل و شدت آسیب دیسک‌ها، فشار به اعصاب و سایر مشکلات مرتبط ارائه دهد.
توموگرافی کامپیوتری (CT Scan): این روش تصویربرداری مشابه MRI است اما بیشتر برای مشاهده جزئیات استخوان‌ها و ساختارهای داخلی ستون فقرات استفاده می‌شود.
بررسی هدایت عصبی و الکترومیوگرافی (EMG/NCS): در برخی موارد، برای ارزیابی عملکرد اعصاب و شناسایی آسیب‌های عصبی به تست‌های الکترومیوگرافی (EMG) و سرعت هدایت عصبی (NCS) نیاز است.
تست‌های آزمایشگاهی: اگر پزشک مشکوک به وجود بیماری‌های زمینه‌ای مانند عفونت یا التهاب باشد، آزمایشات خون می‌تواند برای رد این مسائل انجام شود.
سیستم تصویربرداری اشعه ایکس با استفاده از مواد کنتراست (Myelography): در موارد خاص، زمانی که MRI امکان‌پذیر نیست، از این روش استفاده می‌شود که شامل تزریق ماده کنتراست به مایع نخاعی است تا مشکلات فشاری روی اعصاب را نشان دهد.

درمان‌های غیرجراحی:

استراحت و تغییر وضعیت: کاهش فشار به کمر از طریق استراحت کافی و اجتناب از حرکات شدید. تغییر وضعیت در طول روز و استفاده از وضعیت‌های مناسب نشستن و ایستادن به کاهش درد کمک می‌کند.
داروهای مسکن و ضد التهاب: داروهایی مانند مسکن‌ها و NSAIDها (ضد التهاب‌های غیراستروئیدی) برای کاهش درد و التهاب در ناحیه آسیب‌دیده استفاده می‌شوند.
فیزیوتراپی: این روش شامل تمرینات خاص برای تقویت عضلات کمر، کشش عضلات و اصلاح وضعیت بدن است که به کاهش فشار روی دیسک و بهبود حرکت مفصل کمک می‌کند.
تزریقات استروئید: در مواقعی که التهاب شدید است، تزریق استروئید به ناحیه آسیب‌دیده برای کاهش التهاب و تسکین درد مؤثر است.
دستگاه‌های حمایتی: استفاده از کمربندهای حمایتی یا گارهای مخصوص برای کاهش فشار بر کمر و حفظ وضعیت مناسب ستون فقرات در هنگام حرکت یا ایستادن می‌تواند کمک‌کننده باشد.

درمان‌های جراحی:

میله‌گذاری دیسک (Discectomy): در این روش جراحی، بخش آسیب‌دیده دیسک که به اعصاب فشار وارد می‌کند، برداشته می‌شود تا از ادامه درد و آسیب جلوگیری شود.
جراحی لامینکتومی: در این روش، بخش‌هایی از مهره‌ها یا قسمت‌هایی از لامینا (لایه استخوانی مهره‌ها) برداشته می‌شود تا فشار وارد بر اعصاب کاهش یابد.
آرتروپلاستی دیسک: در این روش، دیسک آسیب‌دیده با دیسک مصنوعی جایگزین می‌شود تا عملکرد ستون فقرات حفظ گردد.
جراحی فیوژن ستون فقرات: در مواقعی که مشکل شدید باشد، دو یا چند مهره جوش داده می‌شوند تا ناحیه آسیب‌دیده تثبیت شود و حرکت غیرطبیعی متوقف گردد.

درمان‌های مکمل:

طب سوزنی و ماساژ درمانی: این روش‌ها برای کاهش درد و التهاب مورد استفاده قرار می‌گیرند. طب سوزنی با تحریک نقاط خاص بدن به تسکین درد کمک می‌کند و ماساژ درمانی به آرامش عضلات و بهبود جریان خون کمک می‌کند.
یوگا و پیلاتس: تمرینات یوگا و پیلاتس به تقویت عضلات کمر، بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش فشار به دیسک کمک می‌کنند. این تمرینات همچنین به تعادل و آگاهی از وضعیت بدن کمک می‌کنند.
مشاوره با دکتر مصطفی احمدی، بهترین جراح دیسک در خراسان رضوی، می‌تواند در انتخاب روش درمانی مناسب و مؤثر، نقش مهمی ایفا کند.

ورزش منظم: تقویت عضلات کمر و شکم با تمرینات منظم می‌تواند به حفظ تعادل و کاهش فشار از روی دیسک‌ها کمک کند. ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا، و یوگا برای کمر مفید هستند.
رعایت وضعیت صحیح بدن: در نشستن، ایستادن و خوابیدن، وضعیت صحیح بدن را رعایت کنید و از صندلی ارگونومیک و بالش مناسب استفاده کنید.
بلند کردن صحیح اشیاء: هنگام بلند کردن بارهای سنگین، از خم شدن کمر خودداری کرده و از پاها برای بلند کردن اشیاء استفاده کنید. همیشه از تکنیک‌های صحیح بلند کردن استفاده کنید.
کنترل وزن: حفظ وزن سالم باعث کاهش فشار اضافی روی ستون فقرات و دیسک‌ها می‌شود. داشتن وزن مناسب می‌تواند به جلوگیری از مشکلات کمر کمک کند.
استراحت و تغییر وضعیت بدن: از نشستن طولانی‌مدت جلوگیری کنید و به طور مرتب وضعیت بدن خود را تغییر دهید. اگر مجبور به نشستن برای مدت طولانی هستید، هر ۳۰ دقیقه یکبار از جای خود بلند شوید و چند دقیقه حرکت کنید.
ورزش‌های کم فشار: انجام ورزش‌هایی با فشار کم بر ستون فقرات مانند شنا یا دوچرخه‌سواری می‌تواند از آسیب به دیسک‌ها جلوگیری کند.
اجتناب از استرس و تنش‌های عضلانی: استرس می‌تواند باعث افزایش تنش در عضلات کمر شود، بنابراین یادگیری تکنیک‌های کاهش استرس مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و تمرینات آرامش‌بخش می‌تواند مفید باشد.
رعایت نکات ارگونومیک در محیط کار: در محیط کار، صندلی‌های ارگونومیک و تنظیمات مناسب میز و کامپیوتر می‌تواند به کاهش فشار بر کمر کمک کند.

امروزه دیسک کمر دیگر یک مشکل محدود به سنین بالا نیست و به دلیل تغییرات سبک زندگی، بی‌تحرکی، استفاده طولانی از تکنولوژی، انجام ورزش‌های نادرست و رعایت نکردن اصول ارگونومیک، جوانان نیز به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری می‌تواند کیفیت زندگی و توانایی حرکتی فرد را به شدت تحت‌تأثیر قرار دهد، اما با آگاهی، پیشگیری و اصلاح عادات روزمره می‌توان خطر ابتلا را به‌طور چشمگیری کاهش داد. انتخاب سبک زندگی فعال، رعایت وضعیت صحیح بدن، کنترل وزن، و توجه به علائم هشداردهنده، کلید حفظ سلامت ستون فقرات و پیشگیری از بروز این مشکل حتی در سنین جوانی است.
دکتر سید مصطفی احمدی جراح دیسک برجسته در سبزوار، با تخصص و تجربه گسترده در درمان دیسک کمر، به شما کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی را انتخاب کرده و به نتیجه مطلوب برسید. برای دریافت مشاوره و نوبت‌دهی، می‌توانید از دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 05144267075 استفاده کنید.

منابع
www.frontiersin.org
josr-online.biomedcentral.com