بی حسی مربوط به سکته با بی حسی عصبی چه تفاوتی دارد؟

تفاوت بی‌حسی ناشی از سکته با بی‌حسی عصبی چیست؟
تیم تولید محتوایی ایران نوبت
1404/09/17

فرق بی‌حسی سکته مغزی با بی‌حسی عصبی

فرق بی‌حسی سکته مغزی با بی‌حسی عصبی
احساس بی‌حسی دست و پا یا صورت یکی از علائمی است که معمولاً افراد را نگران می‌کند، چون ممکن است نشانه‌ای از سکته مغزی یا آسیب عصبی باشد. هرچند هر دو با حس «مورمور شدن یا از بین رفتن حس بدن» همراه‌اند اما ماهیت، علل و زمان بروز و روش درمانشان کاملاً متفاوت است. بی‌حسی ناگهانی بدن یکی از نخستین نشانه‌های ضایعات عروق مغزی است. وضعیتی که در صورت تأخیر در تشخیص می‌تواند آسیب‌های عصبی ماندگار به‌جا بگذارد. در راستای همین موضوع درمان ضایعات عروق مغزی در سبزوار در کلینیک تخصصی دکتر احمدی با هدف پیشگیری از این عوارض و بازیابی عملکرد طبیعی سیستم عصبی انجام می‌شود. شناخت تفاوت میان بی‌حسی ناشی از سکته و بی‌حسی عصبی نخستین گام در مسیر تشخیص و درمان مؤثر است. بی‌حسی ناشی از سکته مغزی معمولاً به‌صورت ناگهانی و در یک سمت بدن بروز می‌کند و اغلب با علائمی مانند ضعف، اختلال گفتار یا تاری دید همراه است. این نوع بی‌حسی نتیجه‌ی قطع جریان خون در بخشی از مغز بوده و نیاز به درمان فوری دارد. در مقابل بی‌حسی عصبی به‌تدریج ایجاد می‌شود و ممکن است هر دو سمت بدن را درگیر کند و با احساس سوزش، مورمور یا درد همراه باشد. علت آن معمولاً آسیب یا فشردگی عصب‌هاست و خطر فوری ندارد اما نیاز به بررسی و درمان دارد. به‌طور خلاصه بی‌حسی ناگهانی و یک‌طرفه هشدار سکته است درحالی‌که بی‌حسی تدریجی و دردناک بیشتر به مشکلات عصبی مربوط می‌شود. شناخت این تفاوت‌ها می‌تواند در تشخیص سریع‌تر و جلوگیری از خطرات جدی مثل فلج یا آسیب دائمی عصب بسیار مؤثر باشد.

تعریف بی‌حسی سکته‌ای

بی‌حسی ناشی از سکته مغزی بر اثر اختلال ناگهانی در جریان خون مغز ایجاد می‌شود. وقتی بخشی از مغز که مسئول درک حس یا کنترل حرکت است، دچار انسداد یا خون‌ریزی شود، سلول‌های عصبی آن ناحیه آسیب می‌بینند و انتقال پیام‌های عصبی مختل می‌شود. ویژگی‌های اصلی بی‌حسی ناشی از سکته مغزی:
شروع ناگهانی و شدید (اغلب در عرض چند دقیقه)
معمولاً در یک سمت بدن رخ می‌دهد (مثلاً فقط دست و پای راست یا فقط سمت چپ صورت).
ممکن است با اختلال گفتار، بینایی یا حرکت همراه باشد.
اغلب بیمار اصلاً دردی حس نمی‌کند و فقط حس از دست می‌رود.
علت: انسداد یا پارگی یکی از رگ‌های مغزی، کاهش اکسیژن و مرگ سلولی در ناحیهٔ مسئول حس.
نوع آسیب: مرکزی (در مغز یا راه‌های عصبی بالایی).
اورژانسی بودن: بسیار بالا و باید فوراً به اورژانس مراجعه کرد.

تعریف بی‌حسی عصبی

بی‌حسی عصبی یا نوروپاتیک زمانی رخ می‌دهد که فیبرهای عصبی محیطی (در خارج از مغز و نخاع) آسیب ببینند. این حالت می‌تواند تدریجی باشد و اغلب با درد یا سوزش همراه است. ویژگی‌های اصلی بی‌حسی عصبی:
آغاز کند و تدریجی، گاهی با مورمور دائمی یا گسسته
ممکن است دوطرفه باشد، مثلاً هر دو پا در بیماران دیابتی
حس درد، سوزش و تیرکشیدن یا کاهش حساسیت پوست دیده می‌شود
معمولاً با فعالیت یا وضعیت بدن تغییر می‌کند
علت: بیماری‌هایی مانند دیابت، فتق دیسک، فشردگی عصب و کمبود ویتامین‌ها (B12، B6)، الکل و دارو یا صدمه مکانیکی.
نوع آسیب: محیطی (در ریشه یا شاخه‌های عصب).
اورژانسی بودن: معمولاً مزمن ولی نیازمند بررسی تخصصی و درمان علت زمینه‌ای.

چطور نوع بی‌حسی را از روی محل و شدت آن تشخیص دهیم؟

چطور نوع بی‌حسی را از روی محل و شدت آن تشخیص دهیم؟

از روی محل بی‌حسی

بی‌حسی سکته‌ای: معمولاً در یک سمت بدن‌ است؛ یعنی فقط دست و پا یا صورت سمت راست یا چپ را درگیر می‌کند. در واقع مغز نیم‌کره‌ای که دچار سکته می‌شود حس سمت مقابل بدن را از بین می‌برد.
مثال: بی‌حسی سمت چپ صورت + ضعف دست چپ → احتمال سکته مغزی بالا است.
بی‌حسی عصبی: معمولاً موضعی یا محدود است و به مسیر یک عصب خاص مربوط می‌شود. مثلاً فقط چند انگشت، بخشی از پا یا نقطه‌ای خاص در ران یا گردن.
اگر بی‌حسی با حالت مورمور یا تیرکشیدن در همان ناحیه همراه باشد، بیشتر به نفع آسیب عصب (نوروپاتی یا فشار عصبی) است.

از روی شدت و نوع حس

سکته مغزی: بی‌حسی ناگهانی، کامل و بدون درد است. بیمار حس لمس و گرما و سرما را کاملاً از دست می‌دهد اما درد یا سوزش ندارد.
بی‌حسی عصبی: معمولاً تدریجی و متغیر است. از مورمور خفیف تا تیرکشیدن یا درد سوزاننده. ممکن است شدت آن با حرکت یا خوابیدن روی عضو تغییر کند.

روش‌های تشخیص تخصصی

در بی‌حسی سکته‌ای

سی‌تی‌اسکن یا MRI فوری مغز برای بررسی لخته یا خونریزی
سونوگرافی داپلر از عروق گردن و مغز
آزمایش قند و فشار خون، بررسی ریتم قلب

در بی‌حسی عصبی

نوار عصب و عضله (EMG/NCV) برای تعیین محل آسیب
MRI گردن یا کمر در صورت شک به فشردگی ریشه عصبی
آزمایش ویتامین‌ها، بررسی دیابت، عملکرد تیروئید
معاینه فیزیکی دامنه حرکت و نقاط دردناک

راه‌های درمان و کنترل بی‌حسی

راه‌های درمان و کنترل بی‌حسی

درمان بی‌حسی ناشی از سکته مغزی

بی‌حسی ناشی از سکته معمولاً به دلیل آسیب سلول‌های مغزی در ناحیه‌های حسی ایجاد می‌شود و درمان آن بیشتر بر کنترل آسیب و توانبخشی تمرکز دارد:
درمان سکته:
تزریق داروی ضد لخته (tPA) در ساعات اولیه سکته در برخی موارد به بازگرداندن جریان خون و کاهش بی‌حسی کمک می‌کند.
کنترل فشار خون، قند و چربی برای پیشگیری از گسترش آسیب.
توانبخشی عصبی:
فیزیوتراپی و کاردرمانی برای بازآموزی حس و حرکت.
تمرینات تحریکی عصبی و لمس‌های کنترل‌شده برای کمک به بازسازی مسیرهای حسی مغز.
دارودرمانی کمکی:
گاهی استفاده از داروهای بهبود گردش خون مغزی یا ویتامین‌های گروه B برای حمایت از عملکرد اعصاب.

درمان بی‌حسی عصبی (نوروپاتیک یا فشاری)

این نوع بی‌حسی معمولاً با درد و مورمور یا سوزش همراه است و هدف درمان کاهش فشار یا التهاب عصبی و بهبود عملکرد عصب است:
درمان علت زمینه‌ای:
کنترل دیابت، کمبود ویتامین B12، یا مشکلات تیروئید.
اصلاح وضعیت بدن یا درمان دیسک کمر یا گردن که روی عصب فشار می‌آورد.
داروهای کنترل درد عصبی:
داروهایی مانند گاباپنتین، پره‌گابالین یا ضدافسردگی‌های خاص برای کاهش حس سوزش و مورمور.
فیزیوتراپی و ورزش هدفمند:
تمرینات کششی و تقویتی برای کاهش فشار روی عصب و بهبود جریان خون در اندام‌ها.
تغذیه و مراقبت عمومی:
مصرف کافی ویتامین‌های گروه B، اجتناب از الکل، حفظ قند خون در محدوده طبیعی و خواب کافی برای بازسازی عصبی.
راه‌های درمان و کنترل بی‌حسی

چه زمانی باید فوراً به اورژانس مراجعه کنیم؟

اگر بی‌حسی بدن ناگهانی، یک‌طرفه یا همراه با علائم عصبی دیگر باشد باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید چون احتمال سکته مغزی وجود دارد. موارد زیر هشدارهای اصلی هستند:
بی‌حسی ناگهانی در یک سمت بدن (دست و پا یا صورت فقط سمت راست یا چپ).
ضعف یا فلج ناگهانی اندام‌ها در همان سمت
اختلال گفتار یا درک کلمات مثلاً فرد نمی‌تواند صحبت کند یا گفتار دیگران را بفهمد.
تغییر در بینایی مثل تاری یا از بین رفتن دید در یک چشم یا هر دو
افتادگی گوشه دهان یا عدم تقارن صورت
سرگیجه شدید، عدم تعادل یا سردرد ناگهانی و غیرعادی

توصیه پایانی

بی‌حسی بدن همیشه نشانه‌ی ساده‌ای از خستگی یا وضعیت بدنی نیست؛ گاهی هشداری جدی از سکته مغزی یا آسیب عصبی است. تفاوت اصلی در زمان شروع، گستره درگیری و علائم همراه قرار دارد: بی‌حسی سکته‌ای ناگهانی، یک‌طرفه و بدون درد است و فوریت درمانی دارد. در حالی که بی‌حسی عصبی معمولاً تدریجی همراه با درد یا مورمور و محدود به مسیر یک عصب است. تشخیص زودهنگام با تصویربرداری مغزی، تست‌های هدایت عصبی و معاینه تخصصی در جلوگیری از فلج یا آسیب دائمی نقش حیاتی دارد. بنابراین هر بی‌حسی ناگهانی یا غیرمعمول را باید جدی گرفت و در صورت بروز علائم هشدار مراجعه سریع به اورژانس یا متخصص مغز و اعصاب بهترین تصمیم است.
در کلینیک دکتر احمدی جراح مغز و اعصاب ما توجه ویژه‌ای به تمایز علائم سکته مغزی از مشکلات عصبی داریم، چون تصمیم درست در همان دقایق اولیه تعیین‌کننده مسیر درمان و زندگی بیمار است. اگر بی‌حسی ناگهانی یا غیرمعمولی را تجربه می‌کنید مراجعه سریع به متخصص مغز و اعصاب بهترین راه حفظ سلامت و پیشگیری از آسیب دائمی است. برای دریافت نوبت مشاوره می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت اقدام کنید یا با شماره 05144267075 تماس بگیرید.

منابع
engincakar.com
droracle.ai
verywellhealth.com

بله، گاهی در حملات اضطراب یا پنیک، بی‌حسی یا مورمور گذرا در دست و صورت دیده می‌شود اما معمولاً با سکته ارتباط ندارد.

تا حدی بله؛ درمان فیزیوتراپی و حرکات کششی به کاهش فشار و بازگشت حس کمک می‌کند ولی علت اصلی باید برطرف شود.

معمولاً از نوروپاتی دیابتی یا اختلال در جریان خون محیطی ناشی می‌شود و باید آزمایش قند و گردش خون بررسی گردد.

لیست نظرات

حسین عباسی

من اول فکر کردم سکته کردم ولی معلوم شد از دیسک گردنم بود. ممنون از توضیحات واضح و ساده.

نسیم جعفری

برای مامانم بی‌حسی ناگهانی پیش اومد و سریع بردیم اورژانس، خوشبختانه سکته نبود.

فاطمه میر

از ترس سکته رفتم بیمارستان سی‌تی‌اسکن گرفتم و آخرش گفتن از اعصاب گردنه، چقدر شبیه بود.

محمد راد

من بی‌حسی کوتاه‌مدت داشتم و بعد رفع شد و الان می‌دونم باید چک کنم چون ممکنه سکته گذرا بوده باشه.


دکتر مصطفی احمدی - بهترین جراح مغز و اعصاب در سبزوار و خراسان رضوی