شناخت انواع روش‌های تشخیصی دیسک گردن

دیسک گردن که به آن دیسک بین‌مهره‌ای گردن نیز گفته می‌شود، می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی دچار تغییرات و آسیب شود. این تغییرات بسته به شدت و نوع آسیب، می‌تواند علائم مختلفی را به همراه داشته باشد. دیسک‌های گردن را می‌توان به 7 نوع مختلف تقسیم کرد که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند:

دیسک کم آب یا دهیدره (دیسک سیاه)

در این نوع دیسک، کاهش میزان آب درون دیسک باعث می‌شود که ژل درون دیسک به‌تدریج کاهش یابد. این کاهش آب باعث از دست رفتن انعطاف‌پذیری دیسک و افزایش سختی آن می‌شود. دیسک کم آب معمولاً در نتیجه روند پیری طبیعی بدن ایجاد می‌شود. این نوع دیسک معمولاً در افراد مسن‌تر شایع است. دیسک‌های کم‌آب در تصاویر رادیوگرافی معمولاً به صورت دیسک‌های سیاه (با رنگ تیره‌تر) نشان داده می‌شوند.

ترک‌های دیسک گردن

در این نوع دیسک، دیواره سخت و بیرونی دیسک (که به نام آنولوس فیبروزی شناخته می‌شود) دچار ترک می‌شود. این ترک‌ها معمولاً به دلیل فشار یا آسیب‌های تدریجی به دیسک ایجاد می‌شوند. در صورتی که فرد مبتلا به دیسک کم‌آب باشد، احتمال ترک‌خوردگی دیواره بیشتر می‌شود، زیرا انعطاف‌پذیری دیسک کاهش یافته و دیواره‌های آن مستعد ترک برداشتن هستند. این ترک‌ها می‌توانند منجر به فتق دیسک در مراحل بعدی شوند.

برجستگی دیسک گردن

در این نوع دیسک، دیواره دیسک بدون شکستن یا پارگی، برجسته می‌شود. در این حالت، بخش‌هایی از دیسک به سمت بیرون برآمده و به اعصاب یا ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌کنند. اگر این فشار به اعصاب فشار وارد کند، می‌تواند باعث درد، بی‌حسی یا سوزش در نواحی مختلف بدن، به‌ویژه در بازوها یا دست‌ها شود. این حالت معمولاً باعث ایجاد علائم کم‌تری نسبت به فتق دیسک می‌شود، ولی در صورت عدم درمان می‌تواند پیشرفت کند.

پارگی یا فتق دیسک گردن

در این نوع آسیب، دیواره دیسک می‌شکند یا پاره می‌شود. به همین دلیل، ژل موجود درون دیسک به بیرون ریخته و به ناحیه اطراف فشار می‌آورد. فتق دیسک یکی از شایع‌ترین مشکلات دیسک گردن است و می‌تواند باعث درد شدید، سوزش، بی‌حسی یا ضعف در نواحی مختلف بدن، از جمله دست‌ها و بازوها شود. این نوع دیسک معمولاً به علت فشار بیش از حد به دیسک یا حرکات ناگهانی بدن ایجاد می‌شود.

دیسک بیرون زده

دیسک بیرون زده مشابه به فتق دیسک است، با این تفاوت که در این حالت مواد بیشتری نسبت به فتق دیسک از داخل دیسک به بیرون ریخته می‌شود. این مواد می‌توانند به اعصاب یا نخاع فشار وارد کرده و منجر به علائم عصبی مانند درد، سوزش، بی‌حسی و ضعف در قسمت‌های مختلف بدن شوند. دیسک بیرون زده می‌تواند در هر سطحی از ناحیه گردن اتفاق بیفتد و معمولاً نیاز به درمان پزشکی دارد.

دیسک جدا شده

در این نوع دیسک، فتق دیسک به حدی شدید می‌شود که بخشی از دیسک کاملاً از مهره جدا می‌شود. این بخش شکسته یا جدا شده که گاهی به نام "قطعه آزاد" شناخته می‌شود، می‌تواند در کانال نخاعی حرکت کرده و فشار زیادی به نخاع یا ریشه‌های عصبی وارد کند. این نوع دیسک معمولاً به جراحی یا درمان‌های پیشرفته نیاز دارد.

دیسک مهاجر

دیسک مهاجر حالتی است که در آن بخش شکسته یا بیرون‌زده دیسک از مکان اصلی خود به داخل کانال نخاعی حرکت می‌کند. این حرکت می‌تواند به نخاع یا ریشه‌های عصبی فشار وارد کند و علائم عصبی شدیدتری را به دنبال داشته باشد. دیسک مهاجر ممکن است نیاز به درمان فوری داشته باشد تا از آسیب‌های بیشتر به نخاع جلوگیری شود. این نوع دیسک معمولاً در شرایطی رخ می‌دهد که آسیب به دیسک‌ها به حدی شدید باشد که باعث حرکت مواد دیسک به نواحی حساس‌تر بدن شود.

این انواع دیسک گردن نشان‌دهنده آسیب‌های مختلف به دیسک‌های بین‌مهره‌ای گردن هستند که می‌توانند موجب درد، اختلال در حرکت و مشکلات عصبی شوند. هر کدام از این انواع نیاز به ارزیابی دقیق توسط پزشک متخصص دارند تا درمان مناسب به‌موقع ارائه شود.

تشخیص دیسک گردن شامل روش‌های مختلفی است که به پزشکان کمک می‌کند تا علت دقیق درد و علائم دیگر را مشخص کنند. این روش‌های تشخیصی به ترتیب شامل موارد زیر است:

معاینه فیزیکی

معاینه فیزیکی اولین گام برای تشخیص مشکلات گردن است که توسط پزشک انجام می‌شود. در این مرحله، پزشک دامنه حرکتی گردن را ارزیابی می‌کند تا هر گونه محدودیت حرکتی را شناسایی کند. علاوه بر این، مناطق دردناک بررسی می‌شود تا تعیین کند که آیا درد از ناحیه گردن ناشی می‌شود یا به دلیل فشار به اعصاب، درد در سایر بخش‌های بدن مانند دست‌ها یا پاها ایجاد می‌شود. پزشک همچنین قدرت و عملکرد عصبی دست‌ها و پاها را آزمایش می‌کند تا مطمئن شود که هیچ آسیب عصبی جدی در حال رخ دادن نیست. این معاینه فیزیکی به پزشک کمک می‌کند تا موقعیت و شدت فشار وارده بر اعصاب و نخاع را ارزیابی کند و تصمیم‌گیری بهتری در مورد آزمایش‌های بعدی انجام دهد.

تصویربرداری

رادیوگرافی (عکسبرداری X-Ray):
رادیوگرافی یا ایکس‌ری یک روش رایج و سریع برای تشخیص مشکلات ساختاری در ناحیه گردن است. این روش می‌تواند به پزشک کمک کند تا تغییرات ساختاری مهره‌ها را شناسایی کند. برای مثال، فرسایش استخوان‌ها، شکستگی‌ها، یا تغییرات دگرگونی در مهره‌ها قابل مشاهده هستند. با این حال، ایکس‌ری نمی‌تواند اطلاعات دقیقی در مورد بافت‌های نرم مانند دیسک‌ها یا اعصاب ارائه دهد و برای تشخیص مشکلاتی مانند فتق دیسک یا فشار بر روی اعصاب کافی نیست.
ام‌آرآی (MRI):
ام‌آرآی یکی از دقیق‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای بررسی مشکلات ناحیه گردن است، به ویژه زمانی که هدف ارزیابی بافت‌های نرم مانند دیسک‌ها، اعصاب و نخاع باشد. این روش از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی برای تولید تصاویری با وضوح بالا از قسمت‌های مختلف گردن استفاده می‌کند. با کمک ام‌آرآی، پزشک می‌تواند موقعیت و شدت فتق دیسک، فشار وارده بر اعصاب و آسیب‌های ناشی از این فشار را تشخیص دهد. به همین دلیل، ام‌آرآی یک ابزار ضروری در تشخیص مشکلات پیچیده گردن است.
سی‌تی اسکن (CT Scan):
سی‌تی اسکن یک تکنیک تصویربرداری است که از اشعه ایکس برای تولید تصاویر دقیق‌تری از ساختارهای استخوانی استفاده می‌کند. این روش برای ارزیابی دقیق‌تر مشکلات استخوانی مفید است و به ویژه زمانی که استفاده از ام‌آرآی ممکن نباشد، به کار می‌آید. سی‌تی اسکن می‌تواند تصاویری از استخوان‌ها و مفاصل فراهم کند که به پزشک کمک می‌کند تا به‌طور دقیق‌تر شکستگی‌ها، تغییرات استخوانی، و دیگر مشکلات ساختاری در ناحیه گردن را شناسایی کند. اگرچه این روش در ارزیابی بافت‌های نرم کمتر دقیق است، اما در بررسی ساختارهای استخوانی بسیار مؤثر است.

میلوگرافی

میلوگرافی یک روش تصویربرداری تخصصی است که برای بررسی مشکلات نخاع و اعصاب در کانال نخاعی استفاده می‌شود. در این روش، ابتدا یک رنگ خاص (معمولاً ماده حاجب) به فضای کانال نخاعی تزریق می‌شود. این ماده رنگی باعث می‌شود که ساختارهای داخلی نخاع و اعصاب در تصاویر ایکس‌ری یا سی‌تی اسکن به وضوح دیده شوند. میلوگرافی به‌ویژه برای تشخیص مشکلات دیسکی که به نخاع یا ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌کنند، کاربرد دارد. این روش به پزشک کمک می‌کند تا بفهمد آیا فتق دیسک یا سایر مشکلات دیسکی باعث فشرده شدن نخاع یا اعصاب شده است یا خیر. در صورتی که مشکلاتی مانند تنگی کانال نخاعی، فتق دیسک یا ضایعات دیگر وجود داشته باشد، میلوگرافی می‌تواند این موارد را به وضوح نشان دهد.

الکترومیوگرافی (EMG) و اندازه‌گیری سرعت هدایت عصبی (NCS)

الکترومیوگرافی (EMG) و اندازه‌گیری سرعت هدایت عصبی (NCS) دو آزمایش الکتروفیزیولوژیک هستند که برای ارزیابی عملکرد سیستم عصبی و عضلانی استفاده می‌شوند. EMG از طریق قرار دادن الکترودهایی در عضلات، فعالیت الکتریکی عضلات را اندازه‌گیری می‌کند و به پزشک کمک می‌کند تا آسیب‌های عصبی و عضلانی را شناسایی کند. این آزمایش می‌تواند نشان دهد که آیا عضلات به درستی تحریک می‌شوند یا خیر، و آیا آسیب عصبی وجود دارد که بر عملکرد عضلات تأثیر بگذارد یا خیر.
اندازه‌گیری سرعت هدایت عصبی (NCS) نیز سرعت انتقال سیگنال‌های عصبی را از طریق اعصاب بررسی می‌کند. این آزمایش معمولاً برای ارزیابی عصب‌هایی که تحت فشار قرار دارند یا آسیب دیده‌اند استفاده می‌شود. در صورتی که فتق دیسک یا فشردگی اعصاب باعث اختلال در هدایت عصبی شود، نتایج EMG و NCS می‌تواند این مشکل را تشخیص دهد. این آزمایش‌ها به تفکیک علائم ناشی از مشکلات دیسکی از مشکلات دیگر مانند بیماری‌های عروقی یا عضلانی کمک می‌کنند.

دیسکوگرافی

دیسکوگرافی یک تست تشخیصی تخصصی است که به‌ویژه برای ارزیابی مشکلات دیسک‌های بین‌مهره‌ای استفاده می‌شود. در این روش، یک ماده رنگی خاص (معمولاً ماده حاجب) به داخل دیسک بین‌مهره‌ای تزریق می‌شود. پس از تزریق ماده رنگی، تصاویر رادیوگرافی یا سی‌تی اسکن گرفته می‌شود تا ساختار دیسک به دقت ارزیابی شود. این روش به‌ویژه برای شناسایی ترک‌ها، شکاف‌ها یا نواقص داخل دیسک مفید است که ممکن است به دلیل فشار دیسک فتق شده یا آسیب‌های دیگر ایجاد شده باشند. دیسکوگرافی می‌تواند به پزشک کمک کند تا مشکلات دیسک‌هایی که به‌طور مستقیم باعث درد و علائم عصبی می‌شوند را شناسایی کند. در برخی موارد، دیسکوگرافی می‌تواند کمک کند تا مشخص شود آیا درد ناشی از مشکلات دیگر مانند اسپاسم عضلانی یا آسیب به بافت‌های نرم است یا واقعاً به دلیل آسیب به دیسک‌ها می‌باشد.


این روش‌های تشخیصی پیشرفته به پزشکان این امکان را می‌دهند که تصویر دقیقی از وضعیت گردن بیمار و علل احتمالی علائم او به دست آورند. از آنجا که مشکلات گردن می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند، از جمله فشار بر اعصاب، فتق دیسک یا تغییرات ساختاری در مهره‌ها، این آزمایش‌ها به تشخیص دقیق‌تر و تفاوت بین علائم ناشی از مشکلات مختلف کمک می‌کنند. به‌عنوان مثال، روش‌هایی مانند ام‌آرآی و سی‌تی اسکن می‌توانند مشکلات بافت نرم و ساختاری را شناسایی کنند، در حالی که تست‌های الکترومیوگرافی و اندازه‌گیری سرعت هدایت عصبی به تشخیص آسیب‌های عصبی کمک می‌کنند.
با استفاده از این آزمایش‌ها، پزشکان قادر خواهند بود تا موقعیت و شدت مشکلات مربوط به اعصاب، دیسک‌ها یا مهره‌های گردن را بررسی کنند و بر اساس نتایج دقیق، بهترین درمان را پیشنهاد دهند. این درمان‌ها می‌توانند شامل دارو، فیزیوتراپی، تغییرات در سبک زندگی یا در موارد شدیدتر، جراحی باشند. در نهایت، این روش‌ها کمک می‌کنند تا درمان‌ها هدفمند و مؤثرتر انجام شوند و بیمار در سریع‌ترین زمان ممکن بهبودی یابد.

گردن‌درد می‌تواند ناشی از مشکلات مختلفی باشد، اما زمانی که این درد با علائمی مانند بی‌حسی، سوزن سوزن شدن، مشکل در حرکت و حفظ تعادل همراه شود، این نشان‌دهنده احتمال مشکلات جدی‌تری مانند دیسک گردن است. اگر احساس ضعف در عضلات یا دشواری در انجام فعالیت‌های روزمره داشته باشید، باید به این علائم توجه بیشتری داشته باشید. این علائم می‌توانند نشانه‌هایی از فشار روی نخاع یا عصب‌های گردنی باشند، که در صورت بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند باعث تشدید مشکلات و حتی آسیب دائمی به سیستم عصبی شود. بنابراین، در صورتی که چنین علائمی را تجربه می‌کنید، به هیچ عنوان آن را نادیده نگیرید و در اولین فرصت به متخصص دیسک گردن یا فوق تخصص ستون فقرات مراجعه کنید تا تشخیص دقیق‌تری دریافت کرده و درمان‌های لازم را آغاز کنید.

درک دقیق علائم، عوامل محرک و درمان‌های مؤثر برای دیسک گردن از اهمیت بالایی برخوردار است و نقش حیاتی در مدیریت صحیح و بهبودی بیمار دارد. شناسایی سریع مشکلات دیسک گردن و مداخله به‌موقع می‌تواند به کاهش درد و جلوگیری از بروز مشکلات پیچیده‌تر کمک کند. در صورتی که تشخیص و درمان به‌موقع انجام شود، می‌توان از پیشرفت آسیب‌های عصبی یا ساختاری جلوگیری کرد و در نتیجه، افراد می‌توانند با درد کمتری به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند و کیفیت زندگی بهتری داشته باشند.
علاوه بر این، درمان‌های زودهنگام به بیمار این امکان را می‌دهند که بهبودی سریع‌تر و مؤثرتری را تجربه کند، چرا که در مراحل ابتدایی مشکلات دیسک گردن، امکان کنترل علائم و تسکین درد بیشتر است. به همین دلیل، آگاهی از علائم هشداردهنده، ارزیابی دقیق و پیگیری منظم می‌تواند به نتایج بهتر درمانی منجر شود و فرد را از انجام جراحی‌های پیچیده و هزینه‌بر بی‌نیاز سازد. در نهایت، با توجه به اهمیت پیشگیری و درمان زودهنگام، افراد باید به علائم خود توجه کرده و در صورت لزوم به پزشک متخصص مراجعه کنند تا از پیشرفت مشکلات جلوگیری و روند درمان به بهترین نحو پیش رود.
دکتر احمدی جراح مغز و اعصاب یکی از جراحان متخصص در این زمینه هستند که می توانند به شما کمک کنند برای رزرو نوبت می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت و یا شماره 05144267075 اقدام نمایید.