درمان های تومور های مغزی و هر آنچه باید بدانید

تومورهای مغزی می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند و اغلب از بافت‌های مغز یا پوشش‌های اطراف آن نشأت می‌گیرند درمان تومور معمولاً شامل جراحی، رادیوتراپی و شیمی‌درمانی است، و بسته به نوع و مرحله تومور، رویکردهای درمانی متفاوتی اتخاذ می‌شود.

چند روش رایج درمان تومور مغزی عنوان شده است:

1- جراحی:

جراحی اغلب اولین گزینه برای تومورهای مغزی است که قابل دسترسی هستند هدف از جراحی برداشتن تمام یا بخشی از تومور است تا فشار روی مغز کاهش یابد و علائم بهبود یابند جراحی تومورهای مغزی می‌تواند از طریق چندین روش مختلف که هر یک با کاربردها و مزایای خاص انجام میشود.
کرانیوتومی (Craniotomy): کرانیوتومی شامل برداشتن قسمتی از جمجمه برای دسترسی به مغز است. پس از برداشتن تومور، بخش جمجمه دوباره بازگردانده می‌شود این روش برای بیشتر تومورهای مغزی که به دسترسی وسیع به مغز نیاز دارند، مناسب است.
(Neuroendoscopy) : نورواندوسکوپی یک روش کم تهاجمی است که از دوربین‌ها و ابزارهای خاص برای برداشتن تومورها از طریق سوراخ‌های کوچک در جمجمه استفاده می‌کند این روش بیشتر برای تومورهای کوچک و یا تومورهایی که در مکان‌های قابل دسترس از طریق مسیرهای طبیعی مغز قرار دارند، مفید است.
استفاده از لیزر (Laser Surgery): جراحی با لیزر شامل استفاده از پرتوهای لیزری دقیق برای برداشتن یا کاهش اندازه تومورها است این روش برای تومورهایی که در مکان‌های دشوار قرار دارند یا نیاز به دقت بالا دارند، مثال‌زدنی است.
بیوپسی جراحی (Surgical Biopsy): بیوپسی جراحی شامل برداشتن نمونه‌ای از تومور برای تجزیه و تحلیل پاتولوژیک است این روش برای تأیید نوع و درجه تومور قبل از تعیین دقیق روش درمانی انجام می‌شود.

2-رادیوتراپی:

این روش با استفاده از اشعه‌های پرانرژی به منظور کشتن سلول‌های توموری انجام می‌شودرادیوتراپی می‌تواند به تنهایی یا بعد از جراحی برای از بین بردن هرگونه باقی‌مانده تومور استفاده شود.

پرتودرمانی خارجی (External Beam Radiation Therapy - EBRT):
این روش شامل استفاده از دستگاه‌هایی است که پرتوهایی از اشعه‌های ایکس یا گاما را به صورت متمرکز به ناحیه‌ی تومور در مغز می ‌تابانند دستگاه‌ها از خارج بدن عمل می‌کنند و توانایی تنظیم دقیق دوز و زاویه‌ی پرتوها را دارند.
رادیوسرجری استریوتاکتیک (Stereotactic Radiosurgery - SRS):
این روش پیشرفته‌ی پرتودرمانی شامل استفاده از پرتوهای بسیار دقیق و متمرکز است که به تومور مغزی تابیده می‌شود، بدون اینکه نیازی به برش فیزیکی باشد این تکنیک برای تاباندن دوز بالایی از تشعشع به ناحیه‌ی مورد نظر در یک یا چند جلسه استفاده می‌شودو بیشتر برای تومورهای کوچک و خوش‌خیم یا متاستازهای کوچک که در نواحی دسترسی دشوار مغز قرار دارند، مناسب است.
پروتون درمانی (Proton Therapy):
پروتون درمانی یک نوع پیشرفته‌ی پرتودرمانی است که به جای استفاده از اشعه‌های ایکس، از پروتون‌ها برای تاباندن انرژی به تومور استفاده می‌کند پروتون‌ها قابلیت تمرکز بالایی دارند و می‌توانند انرژی را دقیقاً در نقطه‌ی مورد نظر رها کنند، که این امر باعث کاهش آسیب به بافت سالم اطراف می‌شود.
پروتون درمانی برای تومورهایی که در نزدیکی بافت‌های حساس مغزی قرار دارند، بسیار مفید است. این روش به ویژه برای درمان تومورهای کودکان ترجیح داده می‌شود، چون خطر آسیب دائمی به بافت در حال رشد مغز را کاهش می‌دهد.

3-شیمی درمانی:

شیمی‌درمانی برای تومورهای مغزی یکی از روش‌های درمانی است که شامل استفاده از داروهای ضد سرطانی می‌شود تا به کاهش یا کنترل رشد تومورها کمک کند. این روش شامل استفاده از داروهای خاص برای کشتن سلول‌های توموری است شیمی درمانی می‌تواند به صورت خوراکی یا تزریقی انجام شود و گاهی اوقات به صورت ترکیبی با رادیوتراپی ارائه می‌شود.
داروها:
داروهای شیمی‌درمانی می‌توانند به صورت خوراکی، تزریقی (وریدی یا داخل نخاعی) یا حتی توسط ایمپلنت‌هایی که مستقیماً در محل تومور قرار می‌گیرند، مورد استفاده قرار گیرند. داروهایی مانند تموزولوماید (Temozolomide) که اغلب برای درمان گلیوبلاستوما مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله پرکاربردترین ها هستند.
نحوه عملکرد:
داروهای شیمی‌درمانی عمدتاً با مهار ساخت DNA یا RNA سلول‌های سرطانی و متوقف ساختن تقسیم سلولی آن‌ها کار می‌کنند. این امر منجر به مرگ سلول‌های تومور می‌شود یا حداقل رشد آن‌ها را به شدت کاهش می‌دهد.

4-درمان دارویی:

درمان دارویی تومورهای مغزی می‌تواند شامل چندین نوع دارو باشد، بسته به نوع و مرحله تومور، وضعیت سلامتی بیمار و اهداف درمانی. در اینجا به برخی از داروهای رایج و روش‌های درمانی دارویی که برای تومورهای مغزی استفاده می‌شوند، اشاره می‌کنم:
تموزولوماید (Temozolomide): بسیار مورد استفاده برای درمان گلیوبلاستوما، اغلب همراه با رادیوتراپی.
کاربوپلاتین و سیسپلاتین: استفاده از این داروها در موارد خاصی از تومورهای مغزی صورت می‌گیرد.
استروئیدها: استروئیدها مانند دگزامتازون اغلب برای کاهش تورم و فشار در مغز ناشی از تومور یا درمان‌های تومور مغزی استفاده می‌شوند. این داروها به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کنند.
داروهای ضد تشنج: اگر بیمار دچار تشنج شود، ممکن است پزشک داروهای ضد تشنج تجویز کند داروهای ضد تشنج می‌توانند به جلوگیری از تشنج‌های بیشتر در بیماران مبتلا به تومورهای مغزی کمک کنند و بخشی از مدیریت کلی بیماری به شمار می‌روند.
مهارکننده‌های آنژیوژنز: این داروها رشد رگ‌های خونی جدید که تومورها برای رشد و توسعه به آن‌ها نیاز دارند را مهار می‌کنند. (Bevacizumab) یکی از مشهورترین مهارکننده‌های آنژیوژنز است که می‌تواند برای درمان برخی تومورهای مغزی استفاده شود.

در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های قابل توجهی در درمان تومورهای مغزی به وسیله روش‌های نوین صورت گرفته است. در اینجا به چندین تکنولوژی و روش درمانی جدید اشاره می‌کنم:
ایمونوتراپی:
این روش با تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول‌های سرطانی کار می‌کند. موادی مانند واکسن‌های توموری و مهارکننده‌های چک‌پوینت به بدن کمک می‌کنند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و نابود کند.
درمان‌های هدفمند:
این روش‌ها به طور خاص بر ژن‌ها و پروتئین‌هایی که در رشد تومورها نقش دارند تمرکز می‌کنند. داروهای هدفمند می‌توانند با دقت بیشتری به حمله به سلول‌های سرطانی بپردازند و عوارض جانبی کمتری نسبت به شیمی‌درمانی سنتی دارند.
تکنیک‌های پیشرفته رادیوتراپی:
روش‌های نوین مانند رادیوتراپی استریوتاکتیک (SRS) و رادیوتراپی تنظیم‌شده با شدت (IMRT) اجازه می‌دهند تا دوزهای بالاتری از تابش را با دقت بالاتری به تومور منتقل کنند، در حالی که به بافت سالم اطراف آسیب کمتری می‌رسد.

نوع تومور: تومورهای مغزی می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند. نوع سلول‌های توموری و درجه بدخیمی تومور تأثیر زیادی بر روی انتخاب روش درمانی دارد.

موقعیت تومور:

محل تومور در مغز می‌تواند تعیین کننده دسترسی جراحی، احتمال آسیب به بافت‌های حیاتی و نوع علائمی که تومور ایجاد می‌کند، باشد.

اندازه تومور:

بزرگی و رشد تومور می‌تواند تأثیر زیادی بر روی گزینه‌های درمانی موجود و فوریت درمان داشته باشد.

سن و سلامت کلی بیمار:

سن بیمار و وضعیت سلامت کلی او می‌تواند بر توانایی تحمل انواع مختلف درمان‌ها، از جمله جراحی و شیمی‌درمانی، تأثیر بگذارد.

علائم بیمار:

شدت و نوع علائم ناشی از تومور نیز می‌تواند در تعیین استراتژی‌های درمانی موثر باشد. برای مثال، اگر تومور باعث افزایش فشار در داخل جمجمه شده باشد، اقدامات فوری ممکن است ضروری باشند.

نتایج تصویربرداری و بیوپسی:

تصاویر MRI یا CT و نتایج آزمایشات بیوپسی به تشخیص دقیق تومور و تعیین خصوصیات آن کمک می‌کنند، که این امر در انتخاب بهترین درمان موثر است.

پس از درمان تومورهای مغزی، مراقبت‌های پس از درمان اهمیت زیادی دارند تا به بیمار کمک کنند که به بهبودی بهتری دست یابد و کیفیت زندگی خود را افزایش دهد. این مراقبت‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند: 1. توانبخشی فیزیکی: برنامه‌های فیزیوتراپی می‌توانند به بازیابی قدرت، تعادل و توانایی حرکتی کمک کنند، مخصوصاً اگر بیمار دچار ضعف یا مشکلات حرکتی شده باشد.
2. گفتار درمانی: اگر تومور یا درمان‌ها تأثیری بر توانایی‌های گفتاری یا بلع بیمار گذاشته باشد، گفتاردرمانی می‌تواند به بهبودی این توانایی‌ها کمک کند.
3. روان‌درمانی یا مشاوره: تجربه یک تومور مغزی و درمان‌های مربوط به آن می‌تواند تاثیرات روحی و عاطفی عمیقی بر بیمار داشته باشد. روان‌درمانی یا مشاوره می‌تواند به کنار آمدن با این تغییرات و مدیریت استرس کمک کند.
4.برنامه‌های تغذیه‌ای: مشاوره با یک متخصص تغذیه می‌تواند به حفظ یک رژیم غذایی مناسب کمک کند که برای بهبودی بعد از درمان حیاتی است.
5. پیگیری‌های منظم: پس از درمان تومور مغزی، پیگیری‌های منظم با پزشک لازم است تا اطمینان حاصل شود که هیچ‌گونه بازگشت تومور وجود ندارد و عوارض جانبی درمان‌ها به خوبی مدیریت می‌شوند.

استفاده از MRI در درمان تومور مغزی به طور مستقیم انجام نمی‌شود، بلکه این روش به عنوان ابزار تشخیصی بسیار مهمی عمل می‌کند. MRI به پزشکان کمک می‌کند تا محل دقیق تومور را در مغز تعیین کرده و اندازه و گسترش آن را بررسی کنند، که این اطلاعات برای برنامه‌ریزی جراحی‌های دقیق یا روش‌های درمانی هدفمند مانند رادیوتراپی ضروری است.

امروزه بسیاری از تومور های مغزی قابل درمان هستند و می توان با استفاده از روش های مختلف آن ها را درمان کرد با تشخیص زود هنگام می توان روند درمان سریع تر آغاز کرد و از تبدیل تومورهای خوش خیم به بدخیم جلوگیری شود.